ภาวะวิกฤตวัยกลางคน และ แนวทางการดูแลตนเองอย่างเหมาะสม "เปลี่ยนวิกฤต..ให้เป็นโอกาสที่ดี" โดย พญ.ทานตะวัน

 

 

ภาวะวิกฤตวัยกลางคน (Midlife Crisis)
คืออะไร
และ
แนวทางการดูแลตนเองอย่างเหมาะสม

เพื่อให้ "วิกฤต" ที่เกิดขึ้น
กลายเป็น "โอกาสที่ดี" ในก้าวต่อไปของชีวิต

รายละเอียดดังนี้

-----------------------------------------
 ภาวะวิกฤตวัยกลางคน
(Midlife Crisis)
#คืออะไร
1. มักเกิดขึ้นในช่วงอายุ 40-60 ปี
ขึ้นอยู่กับปัจจัยส่วนบุคคลและบริบททางสังคม
(บางคนอาจเป็นเร็วตั้งแต่วัย 35 ปี)

2. เกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัยที่เกี่ยวข้อง
กับการเปลี่ยนแปลงในชีวิต
เช่น
การเปลี่ยนแปลงของร่างกาย จิตใจ และ สังคม
ซึ่งทำให้เกิดคำถามเกี่ยวกับชีวิต
และความหมายของตัวตน

3. ซึ่งอาจส่งผลให้เกิด
ความรู้สึกไม่พึงพอใจตนเอง หรือ ชีวิต
มีความวิตกกังวล เศร้า
หรือ ต้องการเปลี่ยนแปลงชีวิตครั้งใหญ่

-------------------------------
 #ทฤษฏีพัฒนาการจิตสังคม
ของ Erik Erikson

ซึ่งตามทฤษฎีพัฒนาการทางจิตสังคม
ของ Erik Erikson
ช่วงวัย 40–60 ปี จัดอยู่ในระยะที่ 7
คือ Generativity VS. Stagnation
(อายุ 40-65 ปี)

Generativity
คือ การสร้างสรรค์และเอื้อเฟื้อต่อคนรุ่นต่อไป
VS.
Stagnation
คือ การหยุดนิ่งและหมกมุ่นกับตนเอง

1. ความหมายของพัฒนาการทางจิตสังคมในระยะนี้
- เป็นช่วงวัยกลางคนที่มุ่งสร้างคุณค่าและประโยชน์แก่ผู้อื่น
- โดยเฉพาะการดูแลและพัฒนาคนรุ่นถัดไป
เช่น การสร้างทายาทในแง่ต่างๆ
- เช่น ในแง่กับการทำงาน การปั้นคนรุ่นใหม่ การสร้าง successor การมีส่วนร่วมสร้างประโยชน์ในชุมชน สังคม การสร้างผลงานที่ส่งต่อได้ การสร้างคนรุ่นใหม่ การเลี้ยงดูลูก หลาน เป็นต้น
- ถ้าสามารถพัฒนาได้ดี
จะเกิดความรู้สึกว่าตนเอง และ ชีวิต
มีคุณค่าและมีความหมาย

2. ลักษณะเมื่อพัฒนาระยะนี้ได้ดี
คือ Generativity การสร้างสรรค์และเอื้อเฟื้อต่อคนรุ่นต่อไป
- มีความรับผิดชอบต่อครอบครัวและสังคม
- ถ่ายทอดความรู้ ประสบการณ์
และคุณค่าชีวิตให้คนรุ่นใหม่
- ภูมิใจในสิ่งที่ตนมีส่วนร่วมสร้าง
- มีเป้าหมายเพื่อผู้อื่น และ สังคมมากกว่าการหมกมุ่นกับตนเอง

3. ลักษณะเมื่อพัฒนาระยะนี้ได้ไม่ดี
คือ Stagnation
- รู้สึกว่าชีวิตไม่มีความหมายหรือติดอยู่กับที่
- หมกมุ่นอยู่กับความต้องการของตัวเองมากเกินไป
- รู้สึกเฉื่อยชา ไม่อยากริเริ่มสิ่งใหม่
- อาจเกิดความเบื่อหน่าย ท้อแท้
หรือ
นำมาสู่ภาวะ Midlife Crisis ภาวะวิกฤตวัยกลางคน

--------------------------------
 #ความเชื่อมโยง
ระหว่าง
"ภาวะ Midlife Crisis วิกฤตวัยกลางคน"
กับ
"ทฤษฎีพัฒนาการจิตสังคมของ Erik Erikson ในระยะที่ 7"
ดังรูปตารางในโพสต์นี้ค่ะ

-----------------------------
 #แนวทางการดูแลตนเอง

แนวทางการรับมือ
เมื่อเกิดภาวะ Midlife Crisis

 1. ปรับมุมมองใหม่
แทนการมองว่าเป็นภาวะ "วิกฤต"
มองเป็น "โอกาสในการทบทวนชีวิต"

เพื่อนำมาสู่การเปลี่ยนแปลงที่เหมาะสมกับชีวิต
และ คุณค่าในตนเองมากขึัน
------------------------------
 2. ดูแลสุขภาพกายและใจ

เช่น การทำ 5 อ. อย่างสม่ำเสมอ
- อาหาร กินอาหารที่ดีต่อสุขภาพ
- ออกกำลังกาย หมั่นออกกำลังกายสม่ำเสมอ อย่างน้อย 150 นาที/สัปดาห์
หรือ หมั่นลุกเดิน เคลื่อนไหวบ่อยๆ ระหว่างวัน
- อุจจาระ ขับถ่ายสม่ำเสมอ เพื่อสุขภาพทีดี
- อารมณ์ เช่น การฝึกสติ การดูแลจิตใจ การจัดการความเครียดที่เหมาะสม
การพักผ่อนให้เพียงพอ
- อากาศ พาตนเองได้สูดอากาศบริสุทธิ์ สัมผัสธรรมชาติบ่อยๆ เช่น ชมต้นไม้ เดินเล่นในบรรยากาศธรรมชาติ

การดูแลสุขภาพกาย และ ใจ
อย่างสม่ำเสมอ
เป็นพื้นฐานสำคัญของคุณภาพใจที่ดีในทุกวัน
ซึ่งเป็นตัวช่วยสำคัญในการผ่านช่วงเวลาที่ยากลำบากไปได้อย่างดี

-----------------------------------
 3. ตั้งเป้าหมายใหม่ที่เหมาะสม
ที่สอดคล้องกับคุณค่าของตนเอง และ ชีวิต

หลายครั้งที่เกิดความไม่พึงพอใจในตนเอง และ ชีวิต
มักจากการคาดหวังกับตนเอง และ ชีวิต
ที่มากเกินจริง
หรือ
ไม่สอดคล้องกับคุณค่าความหมาย
ของการมีชีวิตที่แท้จริงของตนเอง

-----------------------------------
 4. สร้างความสัมพันธ์ที่ดี กับ ตนเอง
และ คนรอบข้าง

เช่น การใส่ใจ การรับรู้
การทำความเข้าใจความรู้สึก
ของตนเอง และ คนรอบข้าง
จะช่วยเพิ่มคุณภาพใจ

เพราะใจจะมีสติ มีความอ่อนโยน
และ มีความเมตตา

ซึ่งเป็นใจที่มีพลัง และ มีปัญญา

จะช่วยเพิ่มความเข้าใจต่อตนเอง และ สิ่งต่างๆ

ความเข้าใจเป็นฐานสำคัญในการดูแลที่ดี
การดูแลตนเอง และ ชีวิต ก็เช่นกัน
จำเป็นต้องอาศัยความเข้าใจ

-------------------------------------
 5. ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพใจ
เช่น จิตแพทย์ หรือ นักจิตวิทยา

ถ้ารู้สึกเครียด วิตกกังวล หรือ ซึมเศร้า
การปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพใจ
เป็นช่องทางหนึ่งที่สำคัญ
ที่ช่วยเหลือการดูแลจิตใจได้อย่างถูกวิธี

"รวมรายชื่อ โรงพยาบาล และ คลินิกที่มีจิตแพทย์ทั่วประเทศ" ดูรายละเอียดได้ทางลิงค์นี้ค่ะ
https://web.facebook.com/photo.php?fbid=1148532657316818&set=pb.100064802824218.-2207520000&type=3
---------------------------------------

 #บทส่งท้าย
Midlife Crisis ภาวะวิกฤตวัยกลางคน
จึงไม่ใช่ "จุดจบ"
แต่เป็น "จุดเปลี่ยน" เพื่อชีวิตที่ดีกว่า

สิ่งสำคัญ
คือ "การเท่าทัน"
และ เปิดใจ "ยอมรับ"
เมื่อเกิดภาวะนี้

จะช่วยให้เกิดการรับมือภาวะนี้
ได้อย่างดีงาม และ สร้างสรรค์

บทความโดย ผศ.พญ.ทานตะวัน อวิรุทธ์วรกุล

------------------------------
 ท่านใดสนใจรับฟังเสียงบรรยายบทความนี้
สามารถติดตามได้ทางลิงค์นี้ค่ะ
https://www.youtube.com/watch?v=3LxykSl8zTE

#เข้าใจธรรมชาติชีวิต
#เข้าใจธรรมชาติจิตใจ
#ยิ่งโตยิ่งสุข