เมื่อต้องอยู่ในสถานการณ์"รู้สึกไม่มีคุณค่า"
เราควรจะอยู่อย่างไร?
เมื่อต้องอยู่ในสถานการณ์ที่รู้สึกว่า
"ไม่มีคุณค่า"
เป็นช่วงเวลาที่ใจ เกิดความรู้สึกเจ็บปวด(มากๆ)ได้
เนื่องจาก "ความรู้สึกมีคุณค่า"
เป็นอาหารใจที่สำคัญของมนุษย์
เมื่อต้องมาอยู่ในสถานการณ์นี้
จะด้วยเหตุปัจจัยอะไรก็ตาม
สิ่งที่สำคัญ คือ
การกลับมา
"เชื่อมโยงกับคุณค่าในตนเอง"
ด้วยตัวเราเอง
การมีสติและความเมตตาต่อตนเอง
เป็นเครื่องมือทางจิตใจที่สำคัญ
ในการดูแลใจที่จะอยู่ในช่วงเวลานี้ได้อย่างดี
และ
นำไปสู่การเติบโตทางจิตใจที่ดีต่อไปได้อีก
โดยมีแนวทางดังนี้
------------------------------------
1. ยอมรับ ทุกความรู้สึกที่เกิดขึ้นในใจตามที่เป็น
โดยวางการตัดสินตนเอง
ฝึกเปิดใจ "รับรู้ความรู้สึก" ที่เกิดขึ้นอย่างที่เป็น
เช่น ความรู้สึกเศร้า เซ็ง เบื่อ เจ็บปวด ผิดหวัง อับอาย ด้อย เสียใจ อิจฉา เป็นต้น
และ
ฝึกบอกกับตัวเองว่า "ไม่เป็นไรที่เรารู้สึก....แบบนี้"
และ สามารถใช้เทคนิคพิ่มเติม
เพื่อช่วยให้ใจรับรู้
และ อยู่กับอารมณ์ที่ไม่สบายใจได้ง่ายขี้น
เช่น การเขียนความรู้สึกที่กำลังเกิดขึ้นลงกระดาษ
หรือ
วางมือลงบนอก
และหายใจช้าๆ สบายๆ
เพื่อรับรู้ และ อยู่กับความรู้สึกนั้นอย่างอ่อนโยน
-------------------------------------
2. ฝึกรับรู้ความคิดด้านลบ...หลายครั้งความรู้สึกไร้ค่า
เกิดจาก ความคิดตัดสินตนเอง หรือ เกิดจากความคิดที่วิตกกังวลมากไป
ดังนั้น ความรู้สึกว่าตนเอง ไม่มีคุณค่า
จึงไม่ใช่ความจริง
มันเป็นเพียงปรากฏการณ์
ทางความคิด และ ความรู้สึก
ที่กำลังปรากฎขึ้นที่ใจ
ณ ขณะนี้
ฝึกมีสติ รับรู้...ปรากฏการณ์ตามที่เป็น
ฝึกมีสติ ที่จะเป็นผู้สังเกตการณ์...
ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในใจ
จะช่วยลดภาวะการอินกับ ความคิด และ ความรู้สึก ไร้ค่า ลงได้
------------------------------
3. ทบทวนคุณค่าภายในตัวเราโดยไม่ผูกติดกับความสำเร็จจากภายนอก
เช่น ลองกลับมาถามตัวเองว่า
"สิ่งที่เราให้คุณค่าจริงๆ ในชีวิต คือ อะไร?"
"อะไรในตัวเราที่ยังคงมีคุณค่าความหมาย แม้ไม่มีใครชื่นชม?"
และ สามารถใช้เทคนิคการเขียนเข้ามาช่วย
เช่น เขียนถึงสิ่งเล็กๆ ที่มีคุณค่า ที่เราเคยทำ
เช่น การใส่ใจเพื่อน การรับฟังเพื่อน ความรับผิดชอบ ความอดทน
การไม่ตัดสินใคร และ อีกหลายสิ่งที่่เป็นคุณค่าในตัวเรา
การกลับมาทบทวนคุณค่าตนเอง ด้วยตัวเรา
จะช่วยให้เรากลับมาเชื่อมโยงกับตัวเราได้อย่างมีพลัง
---------------------------------------
4. อยู่กับพื้นที่ที่ปลอดภัยทางใจหากต้องไปอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ตัดสินเรา หรือ บั่นทอนใจ
เราจำเป็นต้องหาพื้นที่ที่่ช่วยให้ใจรู้สึกปลอดภัย
เช่น มุมส่วนตัว ห้องส่วนตัว
หรือ การทำกิจกรรมที่ช่วยให้ใจสงบสบายมากขึ้น
เช่น การฟังเพลงที่ช่วยให้ใจสบาย การหายใจช้าๆ ลึกๆ สบายๆ
การฟังรายการที่ช่วยให้ใจสบาย
การอ่านหนังสือ การอ่านบทความที่ดีต่อใจ
การวาดภาพ การออกกำลังกาย การเดินเล่น การนั่งในร้านกาแฟที่ชอบ
การทำสวน การเล่นกับน้องหมา น้องแมว และ อีกหลากหลายกิจกรรมที่ดีต่อใจ เป็นต้น
---------------------------------------------
5. การกลับมากอดตนเอง และ ให้กำลังใจตนเองเช่น การกอดตัวเองเบาๆ
และ บอกตัวเองว่า “ขอบคุณนะที่ยังอยู่ตรงนี้”
การสัมผัสตัวเองอย่างอ่อนโยน
จะช่วยให้ใจ และ ระบบประสาทร่างกาย
รู้สึกอบอุ่น และ ผ่อนคลายขึ้น
การกลับมาเชื่อมโยงกับตนเอง
จะช่วยให้เรากลับมาเห็นคุณค่าตัวเรา
ด้วยตัวเรา
ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่มีคุณค่าต่อจิตใจ และ ร่างกายอย่างมาก
---------------------------------------------
6. แบ่งปันกับคนที่ไว้ใจการได้แบ่งปันความรู้สึกไร้ค่า หรือ เจฺ็บปวดใดๆ ที่เกิดขึ้น
ให้คนที่เราไว้ใจฟัง
เป็นช่วงที่เราได้เชื่อมโยงกับคนที่เห็นคุณค่าเรา
จะช่วยให้ใจเรากลับมาเห็นคุณค่าของตัวเองได้ชัดขึ้น
ผ่านมุมมองของคนที่รัก และ เข้าใจเรา
แต่ถ้าในจังหวะนั้น
เราไม่อยู่ในสถานการณ์ที่จะแบ่งปันกับใครได้
เราสามารถ Self-Talk กับตนเอง
ซึ่งเป็นกระบวนการทางจิตใจที่สำคัญ
การพูดคุยกับตนเอง
เป็นช่วงที่เรา กำลังรับฟังเพื่อนที่ดีที่สุดคนนี้
เขากำลังมีเรื่องทุกข์ใจ
การรับฟังตนเอง
จะช่วยให้เรารู้สึกอบอุ่นและมั่นคงจากข้างใน
เพราะ เรามี(ตัว)เรา
ที่เป็นเพื่อนที่ดี..ที่สุด
------------------------------------------
7. เปลี่ยนคำถามในใจจาก “เราดีพอไหม?”
เป็น “อะไร คือสิ่งที่สำคัญต่อใจเรา?”
และ ไม่ต้องรีบหาคำตอบ
การเปลี่ยนโฟกัส
จากการพยายามพิสูจน์ตัวเอง
(ว่าดีพอไหม)
→ มาเป็นการฟังความต้องการที่แท้จริงในใจตนเอง
(ว่าอะไรคือสิ่งที่เราต้องการ
อะไรคือสิ่งที่มีคุณค่าความหมายกับเรา)
คำถามต่อใจ..เปลี่ยน
ชีวิต...เปลี่ยน
และ เป็นการเปลี่ยนที่ healthy
เราจะหาตนเองเจอ
เราจะเริ่มเห็นว่า
"เรามีค่าคู่ควรที่จะมีความสุข และ สิ่งดีๆ ในชีวิต"
เราไม่ได้มีชีวิต
เพียงแค่ "พิสูจน์ตัวเองให้มีค่าในสายตาคนอื่น"
แต่เรามีชีวิต
เพื่อการรู้จักตนเอง
เพื่อการเข้าใจตนเอง
และ เพื่อได้ใช้ชีวิตบนเส้นทาง
ที่มีคุณค่าและความหมายต่อจิตวิญญาณภายในใจเรา
---------------------------------
บางครั้งช่วงเวลาที่เป็นวิกฤติทางใจเช่น ความรู้สึกไม่มีคุณค่า
กลับเป็นโอกาสที่ช่วยให้เรา
ได้พบคุณค่าที่แท้จริงของการมีชีวิต
ไม่ใช่คุณค่าที่ไหลไปตามกระแส...
บทความโดย ผศ.พญ.ทานตะวัน อวิรุทธ์วรกุล
--------------------------------
ท่านใดสนใจรับฟังเสียงบรรยายบทความนี้ สามารถติดตามได้ทางลิงค์นี้ค่ะhttps://www.youtube.com/watch?v=zE1XR8oHtYs
#เข้าใจธรรมชาติชีวิต
#เข้าใจธรรมชาติจิตใจ
#ยิ่งโตยิ่งสุข
