"โกรธเดือดดาล" จากภาวะหลงตัวเองจนบาดเจ็บ(Narcissistic rage) คือ อะไร และ แนวทางการดูแล โดย พญ.ทานตะวัน

 

 

อาการ "โกรธเดือดดาล"
จากความหลงตัวเอง
(Narcissistic rage)

รู้ทัน...กันหลง

"Narcissistic rage"
#คืออะไร
เป็นปฏิกิริยาทางอารมณ์ที่รุนแรง
มักเกิดขึ้นในคนที่บุคลิกภาพแบบหลงตัวเอง (narcissistic personality)

เมื่อเขารู้สึกเจ็บปวด
หรือ อับอายอย่างรุนแรง
หรือ รู้สึกเสียหน้ารุนแรง

จากการเสียเซลฟ์
จากการถูกด้อยค่า

เช่น
การถูกวิจารณ์ ถูกปฏิเสธ
พบความพ่ายแพ้ หรือ ไม่ได้รับการยอมรับ

(ทั้งโดยทางตรง หรือ โดยทางอ้อม
หรือ คิดมากไปจากความ sensitive)

จนนำมาสู่ ภาวะ narcissistic injury
(ภาวะบาดเจ็บจากการหลงตัวเอง)

ทำให้สภาพจิตใจเกิดภาวะ "รับไม่ได้"
สภาพจิตใจ จึงเกิดภาวะแตกสลาย....

จนเกิดพฤติกรรมเดือดดาล
ระเบิดอารมณ์ออกมารุนแรง
เช่น
ด่าทอรุนแรง
โต้ตอบรุนแรง
วิจารณ์อีกฝ่ายอย่างรุนแรง
ด้อยค่าอีกฝ่ายอย่างรุนแรง
เอาคืน แก้แค้น เป็นต้น

--------------------------
#พฤติกรรมที่แสดงออก
เช่น
อาการโกรธโมโหเดือดดาล
พฤติกรรมดูถูกอีกฝ่าย
พยายามทำให้อีกฝ่ายอับอาย
ใช้คำพูดด่าทอรุนแรง ผรุสวาส
มีพฤติกรรมก้าวร้าว
มีพฤติกรรมแก้แค้น เอาคืน
พฤติกรรมพยายามจะเอาชนะอีกฝ่ายให้ได้
ไม่ยินดีกับความสำเร็จของผู้อื่น
(เพราะ เหมือนตอกย้ำว่าตนล้มเหลว)
การพยายามกำจัดคู่แข่ง
เป็นต้น

------------------------
#จุดประสงค์
เพื่อปกป้องอีโก้ (อัตตาตัวตนใหญ่โต)
เพื่อปกป้องสภาพจิตใจที่ข้างในเปราะบางอย่างมาก
เพื่อปกป้อง "ตัวตนตามภาพที่หลงตัวเอง" ไว้

---------------------------
#ชนวนกระตุ้น
เช่น
- การถูกวิจารณ์ แม้เพียงเล็กน้อยสามารถทำให้เดือดดาลรุนแรงได้
- การไม่ได้รับคำชม (ตามที่ตนคาดหวังว่าควรได้)
- การถูกละเลย
- ความพ่ายแพ้
- ความล้มเหลว
เป็นต้น
-----------------------------------
#ตัวอย่าง Narcissistic rage

หัวหน้างานที่มีลักษณะหลงตัวเอง
เมื่อลูกน้องแสดงความคิดเห็นว่าไม่เห็นด้วยกับโครงการของตน

เกิดภาวะเสียหน้า
เสียเซลฟ์รุนแรง

การตอบสนองแบบ Narcissistic rage
เช่น โวยวาย ตำหนิลูกน้องรุนแรง
พูดจาดูถูกด้อยค่าลูกน้อง
พยายามทำให้ลูกน้องอับอาย
อาจพาลเอาเรื่องต่างๆ มาทำให้ลูกน้องไม่น่าเชื่อถือ
หรือ
เมินลูกน้องคนนั้นไปเลย
เหมือนไม่มีลูกน้องคนนั้นในโลกนี้

หรือ ตามดิสเครดิตลูกน้องคนนั้นไปอีกในงานอื่นๆ

เป็นต้น

เพราะหัวหน้า
สภาวะใจ เสียเซลฟ์ อย่างรุนแรง
จนใจเกิดภาวะรับไม่ได้
ใจจึงเกิดภาวะแตกสลาย

กลายเป็น พฤติกรรม Narcissistic rage

------------------------------------
#ผลกระทบ
1. ผลกระทบกับตัวเอง

- สุขภาพจิตแปรปรวน
มีแนวโน้มเกิด อารมณ์ขึ้นๆ ลงๆ หรือ อาจเกิดภาวะอับอายเรื้อรัง ซึมเศร้า วิตกกังวล

- เกิดวงจรทางอารมณ์ที่เป็นปัญหาซ้ำๆ
"วงจรโกรธ-รู้สึกอับอาย-รับไม่ได้-โกรธซ้ำ"
โดยไม่เข้าใจที่มาของอารมณ์และความเจ็บปวดอย่างแท้จริง

- หลบเลี่ยงการเผชิญหน้าอารมณ์ภายในเชิงลึก
โดยการใช้ความเดือดดาล
เพื่อหลบหนีความรู้สึกที่ใจรับไม่ได้ ที่แอบซ่อนอยู่
เช่น ความรู้สึกไร้ค่า
ความรู้สึกเจ็บปวด
ความรู้สึกอับอาย
ความรู้สึกกลัว
ความรู้สึกกังวล
ความรู้สึกว่างเปล่า
ความรู้สึกโดดเดี่ยว เป็นต้น

------------------------------------
2. ผลกระทบกับความสัมพันธ์
- ความสัมพันธ์ไม่มั่นคง
คนใกล้ชิดต้องคอยระวังตัว ไม่กล้าพูดอะไรตรงๆ เพราะ กลัวถูกโกรธ ถูกลงโทษ เป็นต้น

- ขาดความสามารถในการเข้าใจความรู้สึกของคนอื่น (empathy)
คนที่อยู่ด้วยจะรู้สึกว่าเขาไม่เคยเข้าใจความรู้สึกคนอืน เขาไม่เคยเห็นใจผู้อืน เขาเอาตนเองเป็นศูนย์กลาง “ทุกอย่างต้องหมุนรอบเขา”

- การสูญเสียความสัมพันธ์
ถ้าไม่จำเป็นต้องอยู่ในความสัมพันธ์ หรือ ไม่มีผลประโยชน์ต่อกันแล้ว
ผู้คนจะค่อยๆ ถอยห่างออกไป ไม่มีใครอยากอยู่ด้วย

----------------------------------
3. ผลกระทบกับหน้าที่การงาน/สังคม

- ความน่าเชื่อถือลดลง
ถูกมองว่า ไม่เป็นมืออาชีพ ไม่สามารถควบคุมอารมณ์ได้อย่างเหมาะสม

- เกิดความขัดแย้งทุกหย่อมหญ้า ที่ตนไปเดือดดาล หรือ ไปดูถูกด้อยค่าคนอื่น ก่อสงคราม ก่อศัตรู อยู่เป็นระยะๆ

- นำมาสู่ความล้มเหลวในการทำงานกับผู้อื่นได้

- เกาะติดภาพลักษณ์
เกาะติดตำแหน่ง
เกาะติดการยอมรับ
จนไม่สง่างาม

- เกิดภาวะอ่อนล้าสะสม
จากการปกป้องอีโก้/อัตตาตัวตน มากเกินไป

----------------------------------
4. ผลกระทบที่ซ่อนอยู่ภายในใจ
ที่บั่นทอนคุณภาพทางจิตใจ

- ความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง (Self-worth ) กลับยิ่งเปราะบางมากขึ้น
เพราะ การยิ่งพยายามปกป้อง self ตนเอง (ผิดวิธี)
กลับยิ่งทำให้ใจขาดการเรียนรู้
"การยอมรับตนเองอย่างลึกซึ้ง"

เพราะ ความสามารถในการยอมรับตนเองอย่างลึกซึ้ง
ทั้งด้านบวก และ ด้านลบ ตามจริง

คือ รากฐานสำคัญของการมี self-esteem ที่ดีตามจริง
คือ รากฐานสำคัญของการเห็นคุณค่าในตนเองอย่างแท้จริง
คือ รากฐานสำคัญของการมีความมั่นคงจากภายในอย่างแท้จริง

- ขาดความเข้าใจใน “ความรักแท้”
ความกลัวที่เสียหน้า การปกป้องตนเองมากเกินไป
จึงไม่สามารถเปิดใจที่จะรับ-ให้ความรักได้อย่างแท้จริง

- เกิดภาวะ "เดียวดาย/อ้างว้าง" ภายใน
ถึงแม้ภายนอกหลายครั้งจะดูประสบความสำเร็จเยอะแยะมากมาย
แต่ภายในกลับ "รู้สึกว่างเปล่า"
จึงต้องคอยเกาะเปลือกภายนอกอยู่ร่ำไป

-----------------
 #แนวทางการดูจิตใจ
เพื่อลดภาวะความเจ็บปวดจากการหลงตัวเอง
"narcissistic injury"
ซึ่งเป็นตัวก่อกำเนิดของ
"Narcissistic rage"

หนึ่งในแนวทางสำคัญที่ช่วยฟื้นฟูจิตใจ
คือ
การฝึก “ความกรุณาต่อตนเอง” (self-compassion)

(แนวทางการฝึกสามารถติดตามได้ทางลิงค์นี้ค่ะ
https://web.facebook.com/photo/?fbid=304139318638257&set=a.218683667183823)

-------------------------------------
การมีความกรุณาต่อตนเองได้อย่างแท้จริง

 จะช่วยลดความรู้สึกอับอาย (shame)
 จะช่วยลดเสียงวิจารณ์ เสียงตำหนิตนเองภายใน (self-criticism)
ที่ซ่อนอยู่ใต้ความโกรธเดือดดาล ความรู้สึกเสียหน้านั้น

เมื่อใจสามารถกลับมา "รัก และ เมตตาตนเอง" ได้
ใจจะมีคุณภาพที่ดีขึ้น
ใจจะยอมรับความผิดหวังได้ดีขึ้น
ใจจะยอมรับ การไม่เห็นคุณค่าจากคนอืนได้มากขี้น
ใจจะยอมรับ การไม่ยอมรับจากคนอื่นได้มากขึ้น
ใจจะยอมรับ ความล้มเหลว พ่ายแพ้ ได้มากขึ้น

เพราะใจเห็นคุณค่าตนเอง
จากใจตนเอง

เมื่อนั้น
ใจจะมีความมั่นคงจากภายใน
ซึ่งเป็นใจที่สัมผัสคุณค่าในตนเองได้อย่างแท้จริง

โดยไม่ต้องรอสิ่งภายนอกมารับประกัน

เพราะ "ความงามที่แท้จริง ไม่เคยเรียกร้องความสนใจ"

ใจที่มีคุณภาพดี
คือ
ใจที่พบ และ สามารถสัมผัส
กับความงามที่แท้จริงภายในตนเอง 

บทความโดย ผศ.พญ.ทานตะวัน อวิรุทธ์วรกุล

-----------------------
 ท่านใดสนใจแนวทางการฝึกความกรุณาต่อตนเอง
(self-compassion) ติดตามได้ทางลิงค์นี้ค่ะ
 6 วิธีฝึกความรักความเมตตาต่อตนเอง 
https://web.facebook.com/photo/?fbid=304139318638257&set=a.218683667183823

---------------------------------
ท่านใดสนใจรับฟังเสียงบรรยายบทความนี้ สามารถรับฟังได้ทางลิงค์นี้ค่ะ 
https://youtu.be/H3dKqWS0e9k?si=mJ4Sav4Vvds3X67h
------------------------------
เครดิตภาพ : Tumurin Sticker LINE

#เข้าใจธรรมชาติชีวิต
#เข้าใจธรรมชาติจิตใจ
#ยิ่งโตยิ่งสุข